Brussel legt Apple een boete op van 13 miljard euro wegens fiscale constructies die niet door de beugel kunnen. Eén werknemer blijkt daarbij een sleutelrol te spelen: accountant en hoofd van het Europese Apple-kantoor in Ierland Cathy Kearney.
Ze is bijna net zo mysterieus als het techbedrijf zelf. Cathy Kearney is enorm mediaschuw, geeft zelden interview en laat zich nauwelijks fotograferen. Maar de accountant uit het Ierse stadje Cork is de spin in het fiscale web van Apple, zo bleek eerder uit onderzoek van de Britse krant The Guardian.
Kearney is inmiddels hoofd van Apple’s Europese tak, die zijn hoofdkantoor in Cork heeft. Het kantoor dat volgens de Europese Commissie jarenlang te weinig belasting heeft afgedragen aan de Ierse fiscus.
In maart van dit jaar ontkende Kearney nog dat Apple belasting ontwijkt in Ierland. “We hebben geen Double Irish structure”, zei ze in een gesprek met The Irish Times. Ze voegde nog uitdagend toe: “Apple is de grootste belastingbetaler ter wereld.”
Dat zou best eens kunnen kloppen, gezien de astronomische winsten die het bedrijf maakt. Maar dat betekent uiteraard niet dat de belastingaanslag van 13 miljard euro onterecht is.
Fiscale constructie
Want dat is het megabedrag dat Ierland van Brussel terug moet vorderen van Apple aan 'achterstallige' belasting tussen 2003 en 2014, plus rente.
Twee jaar geleden opende de Europese Commissie een onderzoek naar de overeenkomsten die Apple in 1991 en 2007 sloot met de Ierse fiscus. Dat onderzoek toonde aan dat Ierland vele jaren voordelen gunde aan Apple. Voordelen die volgens eurocommissaris Margrethe Vestager van Mededinging neerkomen op ongeoorloofde staatssteun.
Hoe zit de constructie in elkaar? Van alle iPads, iPhones en Macs die Apple in Europa, het Midden-Oosten en Afrika verkoopt, wordt de winst toegeschreven aan de in Cork gevestigde bedrijven Apple Operations Europe en Apple Sales International.
Die Apple-dochters betalen door de deal met de Ierse fiscus nagenoeg geen belasting. In 2003 ging het effect om 1 procent belasting over de Europese winsten, en dat nam in 2014 af tot 0,005 procent.
Volgens Brussel zijn de belastingvoordelen die Apple geniet in Ierland strijdig met het Europees recht: de Ierse fiscus en het techbedrijf hebben het uitgangspunt geschonden dat verrekenprijzen binnen een concern marktconform moeten zijn. "Lidstaten kunnen geen belastingvoordelen geven aan geselecteerde bedrijven, dat is verboden onder de EU-regels voor staatssteun", aldus Vestager.
Apple in Ierland
De positie van Apple in Ierland is complex, constateerde The Guardian al in 2013. Een deel van de dochterfirma's in Ierland heeft wel degelijk werknemers. Maar enkele cruciale Apple-bedrijven die op papier miljarden winst maken, hebben geen kantoren in Ierland, alleen postbussen.
Cathy Kearney is bijvoorbeeld de enige Ierse directeur van Apple's belangrijkste holdingbedrijf in Ierland, Apple Operations International. Dit bedrijf heeft geen fysieke aanwezigheid in Ierland, of elders, buiten directeur Kearney. De overige directeuren van Apple Operations International zetelen in Californië.
Uit onderzoek van de Amerikaanse senaat bleek dat Kearney over een periode van zeven jaar slechts zeven keer bij een bestuursvergadering van Apple Operations International is geweest, op een totaal van drieëndertig vergaderingen. Van de zeven vergaderingen waar Kearney bij was, vonden er zes plaats in Californië.
Kearney moest in 2013 tekst en uitleg geven bij een besloten hoorzitting met Amerikaanse senatoren. Want die waren haar naam keer op keer tegengekomen bij het doorspitten van Apple's fiscale bedrijfsstructuur.
iCompany: onzichtbaar voor fiscus
Wat Amerikaanse onderzoekers uitvonden, zo meldt The Guardian, is dat Apple de Ierse belastingdienst ervan heeft overtuigd dat Kearney als enige Ierse directeur van Apple Operations International en een aantal andere Ierse dochters, geen controle uitoefent over deze dochters. De beslissingen worden immers in Californië genomen. Als gevolg hiervan zijn Apple Operations International en enkele andere Ierse dochters niet belastingplichtig in Ierland.
Tegelijk is het zo dat Apple Operations International geregistreerd staat op een Iers adres, waardoor het bedrijf volgens de Amerikaanse wet evenmin belastingplichtig is in de VS. Of zoals een Amerikaanse onderzoeker van de senaatscommissie aangeeft tegenover The Guardian: "Apple heeft tal van 'iCompanies, imaginary, invisible." Bedrijven die op magische wijze onzichtbaar zijn gemaakt.
Die constructies leiden nu tot een naheffing van 13 miljard euro. Overigens kan het nog jaren duren voordat Apple het bedrag daadwerkelijk moet voldoen. Het techconcern stapt waarschijnlijk naar de rechter om de boete aan te vechten, iets dat Ierland zelf al heeft aangekondigd. Ook kan het zijn dat beide partijen weer om de tafel gaan zitten en dat het bedrag wordt verlaagd.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl